نفوق مفهوم فرهنگ: کارهای انسان شناختی

·         میراث بواس :

افکار و عقاید بعضی از تحول گرایان ، منجر به واکنش تجربه گرایانه ، تفسیر گرایانه و اشاعه گرایانه بواس  و شاگردانش  گردید و در نهایت به شکل گیری مفاهیم زیر انجامید.

1- ویژگی فرهنگی :

این مفهوم باید امکان توصیف کوچکترین اجزای یک فرهنگ را فراهم آورد . این مفهوم هرچند در ابتدای امر ساده به نظر می آید ، اما جدا سازی عنصری از یک مجموعه فرهنگی  ، به ویژه در حوزه نمادی ، دشواری های فراوانی را به همراه دارد .

2- ناحیه فرهنگی :

در مواردی  که  نزدیکی های فراوانی از ویژگی های فرهنگی شبیه به یکدیگر در مکانی معین مشاهده گردد ، از این مفهوم استفاده می شود .ویژگی های بنیادین یک فرهنگ  ، در مرکز این ناحیه قرار می گیرد و در اطراف آن ، هم پو شانی این ویژگی ها با ویژگی های ناحیه مجاور ، دیده می شود .

3- الگوی فرهنگی :

مجموعه ای ساخت یافته از ساز و کارهایی  است که از طریق آن یک فرهنگ با محیط خود منطبق می گردد.

4-اشاعه :

این مفهوم نتیجه  تماس های فرهنگ های مختلف و گردش ویژگی های فرهنگی است .

• مالینوفسکی و تحلیل کارکرد گرایانه از فرهنگ :

افراط های تفسیر گرایانه برخی اشاعه گرایان  باعث واکنش  مالینوفسکی گردید .به اعتقاد او ، مشاهده مستقیم  فرهنگ ها در وضعیت موجود آن کافی است و نیازی به اقدام در جهت " نگارش تاریخ فرهنگ هایی که سنت  شفاهی دارند " وجود ندارد . همچنین او مخالف خرد کردن واقعیت اجتماعی به اجزای بسیار کوچک ، همانگونه که اشاعه گرایان انجام می دادند ، بود . در مقابل آنچه اهمیت دارد ،توجه به کارکرد معین هر ویژگی ، در کلیت یک فرهنگ خاص است .از نظر او ، هر فرهنگ کل منسجمی را شامل می شود که اجزای آن به همدیگر وابستگی دارند ، هماهنگ هستند ، به حفظ تعادل نظام تمایل دارند ، و به ماندن در قالب و شکل خود گرایش دارند .در همین راستا ، تغییر  فرهنگی  از بیرون و از تماس فرهنگی نشات می گردد.مالینوفسکی مدعی بود که فرهنگ با ایجاد نهاد هایی که راه حلهای جمعی  برای نیازهای فردی مشخص می سازند ، به نیازهای اساسی انسان پاسخ می دهد.در نهایت او معتقد بود که فرهنگ را نمی توان از دور مطالعه کرد وبه همین خاطر هم روش " مشاهده مشارکتی " را نظام مند کرد .

• مکتب فرهنگ و شخصیت :

از دیدگاه این گروه ، فرهنگ به عنوان واقعیتی خارجی و بیرون از افراد قرار ندارد ، حتی اگر به عنوان یک کل ، و با استقلال نسبی  ، نسبت به افراد در نظر گرفته شود .در اینجا ، مسئله این است که چگونه افراد " فرهنگ خود را درونی کرده با آن زندگی می کنند.

• روت بندیکت : " نمونه های فرهنگی "

او فرضیه وجود یک " منحنی فرهنگی " را مطرح می کند که بر طبق آن همه امکانات فرهنگی در همه حوزه ها  را شامل می شود . به دلیل محدودیت این منحنی ،هر فرهنگی صرفا بخشی از آن را محقق می سازد . از طرف دیگر ، فرهنگ های گوناگون با " نمونه های " خاص معین می شوند .این " نمونه ها " به علت محدودیت " منحنی فرهنگی " به تعداد محدود وجود دارند و به همین دلیل قابل شناسایی و طبقه بندی هستند.

• مارگارت مید : "انتقال فرهنگی "

او به دنبال پی بردن به نحوه دریافت فرهنگ از سوی فرد و پی آمدهای این کار بر شکل گیری شخصیت فرد بود. او به تحلیل مقایسه ای، میان سه جامعه گینه جدید در اقیانوسیه  پرداخته است.

• لنتون / کاردینر : " شخصیت اساسی "

تصوری که این دو از انتقال فرهنگی دارند دارای انعطاف پذیری است که راه را برای تغییرات فردی  باز می گذارد و مسئله  تغییر فرهنگی را فراموش     نمی کند . بنابر این ، رهیافت آنها از فرهنگ و شخصیت پویا است . لنتون معتقد است  " شخصیت اساسی " جنبه مشترک شخصیت است که مستقیما به فرهنگی که فرد در آن قرار دارد متعلق می باشد . کاردینر ،  " شخصیت اساسی " را یک هیئت روان شناختی خاص ویژه اعضای یک جامعه معین می داند که خود را با نوعی سبک رفتار نشان می دهد که افراد ، هر یک ویژگی خاص خود را بر آن می افزایند.

• لوی اشتراوس :تحلیل ساختی از فرهنگ

او چهار عقیده اساسی را از بندکیت وام می گیرد :

1- فرهنگ های مختلف با نوعی الگو مشخص می شوند .

2- انواع ممکن فرهنگ به تعداد محدود وجود دارند .

3- بهترین روش برای مشخص کردن ترکیب  های ممکن میان عناصر فرهنگی ، مطالعه جوامع ابتدایی است .

4-این ترکیبات می توانند برای خود ، و مستقل از افراد متعلق به گروه که این ترکیبات برای آنان حالتی ناخودآگاه دارند ، مورد مطالعه قرار گیرد .

اشترواس   در ورای مطالعه تغییرات فرهنگی ، در صدد تحلیل تغییر ناپذیر فرهنگ است.

منبع : کوش ، د ، (1381) ، مفهوم فرهنگ در علوم اجتماعی ، ترجمه فریدون وحیدا ، تهران،انتشارات سروش .  

به نقل از نظریه فرهنگ

با تشکر فراوان از نسرین خانی عزیز